بخش تصویربرداری قلب
ام آرآی چیست؟
ام آر آی (MRI) یک روش تصویربرداری پزشکی و غیر تهاجمی است که تصاویری دقیق، از ساختارهای داخلی بدن ، از جمله اندام‌ها، استخوان‌ها، عضلات و عروق خونی ایجاد میکند. اسکنرهای ام آر آی تصاویر بدن را با استفاده از یک آهنربای بزرگ و امواج رادیویی ایجاد می‌کنند و برخلاف سی تی اسکن و رادیولوژِی، از اشعه ایکس در ام آرآی استفاده نمی شود.
انواع مختلف ام آر آی عبارت اند از:
- ام آر آی سیستم عصبی ( مغز و ستون فقرات)
- ام آر آی سیستم اسکلتی _ عضلانی
- ام آر آی قلب و عروق
- ام آر آی شکم لگن
- ام آر آی پستان
- ام ار آنژیوگرافی و ام آر ونو گرافی
هر کدام از اینها برای بررسی و عکسبرداری بافت‌های متفاوتی از بدن مورد استفاده قرار میگیرد.
ام آر آی قلب چیست؟
ام آر آی قلب، یک روش تصویربرداری از قلب شماست که در آن از طریق امواج رادیویی و مغناطیس تصاویری ایجاد می‌کنند. این کار بدون ورود هیچ چیزی که بتوانید ببینید یا احساس کنید، انجام میشود. ام آر آی قلب می‌تواند بخش‌های قلب شما (از جمله حفره‌ها، دریچه‌ها و عضلات) را نشان دهد. همچنین نشان می‌دهد که آنها چقدر خوب کار می‌کنند و اینکه خون چطور در آن جریان دارد. تصاویر دقیق و با کیفیت بالا در دو یا سه بعد تهیه می شود که به پزشک شما کمک میکند تا مشکل وبیماری را تشخیص دهد.
کاربرد های ام آر آی قلب
- بررسی ساختار و عملکر قلب
- بررسی علت علائم قلبی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا غش
- تشخیص بیماری مادرزادی قلب، نارسایی قلبی، توده‌های قلبی، بیماری دریچه از جمله نارسایی دریچه، دریچه‌های تنگ شده و دریچه‌های مصنوعی ، پریکاردیت (غشای بیرونی که قلب
- را پوشانده است) و موارد دیگر
- بررسی مشکلات قلبی مانند آسیب عضلانی، عفونت، تجمع پروتئین، رسوب آهن و التهاب
- بررسی آسیب به قلب شما پس از سکته قلبی یا مناطقی که به دلیل انسداد شریان‌های قلب فاقد جریان خون هستند
- بررسی اینکه درمان شما چقدر به قلب شما کمک کرده است
- برنامه‌ریزی برای یک روش یا درمان مناسب برای قلب شما
- ارزیابی موفقیت جراحی اخیر برای بیمار
مراقبت های قبل از انجام ام آر آی قلب
- موی سینه آقایان باید تراشیده شده باشد
- همراه داشتن جواب آزمایش کراتینین
- اگر ام آر آی شما با تزریق باشد حداقل 4 ساعت باید ناشتا باشید.
- با مثانه پر وارد ام آر آی نشوید. بهتر است قبل از ورود به دستگاه از دستشویی استفاده کنید زیرا مدتی بی‌حرکت دراز خواهید کشید.
- به همراه داشتن مدارک قبلی، اعم از اکو، تست ورزش، آنژیوگرافی، پزشکی هسته ای و … الزامی است.
- در صورت استفاده از داروهای قلبی، مصرف آنها قبل از انجام کار ممنوعیتی ندارد. همچنین داروهای خود را همراه داشته باشید.
- لباسی که بیمار به تن دارد نباید هیچ قسمت فلزی داشته باشد. به دلیل آن که اغلب دکمه ها و گیره ها فلزی هستند برای اطمینان از وارد نشدن اجسام فلزی به اتاق ام آر آی، معمولا از بیمار خواسته می شود تا تمام لباس های خود را خارج کرده و تنها یک دست لباس طبی یک بار مصرفی که به وی داده می شود را بپوشد.
- در برخی از مواد آرایشی نیز مقادیری فلز وجود دارد به همین دلیل توصیه می شود بیماران در زمان انجام ام آر آی از موارد آرایشی استفاده نکند.
اجسام زیر نباید به داخل اتاق ام آر آی وارد شوند:
- پول یا کارت اعتباری
- اجسام الکترونیک مانند تلفن همراه
- سمعک
- ساعت و جواهرات
- کلید، سکه، قلم
- گیره های مو
- کفش و یا کمریند
- دندان مصنوعی
توجه : درصورت داشتن موارد زیر از قبل پزشک درخواست کننده و پذیرش بخش ام آر آی را مطلع سازید
- کاشت حلزون
- اجسام فلزی خارجی که قبلا در بدن وارد شده اند به ویژه در چشم.
- تیر یا ترکش در بدن
- باتری قلبی یا پیس میکر. بسیار مهم است مطمئن شویم پیس میکر سازگار با ام آرآی باشد که توسط متخصص بخش (با توجه به مدارک بیمار) تایید شده و ام ار ای قابل انجام است
اگر به عنوان همراه داخل اتاق می روید لباس های بدون فلز بپوشید و گوشی همراه، ساعت وکارت بانکی همراه نداشته باشید.
روند انجام ام آر آی قلب
- بیمارلباس های خود را عوض میکند. یک لاین وریدی( آنژیوکت) از دست شما برای تزریق در طول اسکن گرفته میشود.
- سپس پزشک از شما شرح حال میگیرد تا پروتکل و تصاویر متناسب با مشکل شما تهیه شود.
- روی یک تخت بلند دراز خواهید کشید که تمام بدن شما را به فضای خالی وسط دستگاه می‌لغزاند
- برچسب‌هایی به نام chest lead با سیم‌های ECG روی سینه شما و یک کمربند زیر سینه شما قرار دهد تا در طول اسکن، اطلاعاتی در مورد ضربان قلب و تنفس شما جمع‌آوری کند.
- در طول اسکن، در حالی که دستگاه در اطراف شما حرکت میکند، به پشت خود بی‌حرکت دراز خواهید کشید. صدای دستگاه خیلی بلند است و ممکن است صدایی شبیه به یک بازی ویدیویی الکترونیکی یا چیزی که در اطرافتان می‌کوبد، داشته باشد. به شما هدفون برای کاهش این صدا داده میشود .
- یک دکمه زنگی به شما داده میشود که در صورت نیاز به ارتباط با کارشناس از آن استفاده کنید . همچنین کارشناس از طریق دوربین های داخل دستگاه و اتاق شما را در طول ازمون میبیند.
نکته مهم: بی‌حرکت ماندن بسیار مهم است زیرا حرکت باعث تار شدن تصاویر میشود. همچنین از شما درخواست می شود در طول آزمون بارها نفس خود را به مدت چند ثانیه حبس کنید .همکاری تنفسی شما در کاهش زمان ام ار ای همچنین کیفیت آن بسیار تاثیرگذار است.
هر ام آرآی قلب حدود 40-90 دقیقه طول میکشد
در مورد کودکان، ازآنجاکه آنها ممکن است نتوانند به مدت طولانی بی‌حرکت بمانند، بسته به سن کودک، ممکن است نیاز باشد آرام‌بخش‌های خفیف یا بیهوشی کامل بکار گرفته شود. همچنین والدین می‌توانند همراه کودک باشند تا او را آرام کنند.
پس از اتمام آزمون کار خاصی نیاز نیست انجام بدهید و فعالیت روزانه خود را از سر بگیرید.
گزارش توسط رادیولوژیست یا کاردیولوژیست تفسیر میشود. این گزارش شامل تحلیل‌های تصویری و عددی از قسمت‌های مختلف قلب است و زمان و دقت بالایی میخواهد.
ام آر آی قلب با تزریق
ام آر آی قلب با تزریق ماده کنتراست، یکی از روش‌های پیشرفته برای ارزیابی دقیق ساختار و عملکرد قلب است. این روش معمولاً برای بررسی وضعیت قلب و عروق، شناسایی ناهنجاری‌ها، و ارزیابی وضعیت بیمارانی که دچار مشکلات قلبی هستند، استفاده میشود.
داروهای مورد استفاده در تزریق چیست و عوارض آن چیست؟
داروی مورد استفاده در ام آر آی حاوی فلز گادولونیوم است. هنگامی‌که این ماده در بدن وجود دارد، خواص مغناطیسی مولکول‌های آب مجاور را تغییر می‌دهد. این مسئله کمک میکند تا ظاهر اندام‌ها یا رگ‌های خونی حاوی آن، هنگام گرفتن تصاویر تغییر کند. از رایج‌ترین انواع ماده کنتراست مورد استفاده در ام آر آی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوتارم
- گادوویست
- مگنویست
- کلاری اسکن
- و ...
تزریق ماده کنتراست ممکن است عوارضی مانند سرگیجه تورم ،حالت تهوع ، تنگی نفس یا واکنش آلرژیک مانند خارش و کهیر را به همراه داشته باشد که در صورت مشاهده باید به پزشک خود گزارش دهید. در بیشتر موارد تزریق با ماده عوارض مشاهده نخواهد داشت.
بعد از انجام ام آر آی قلب باید به چه نکاتی توجه کرد؟
بعد از ام آر آی می‌توانید بلافاصله فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید. البته اگر ماده حاجب دریافت کرده باشید، ممکن است کمی احساس سرگیجه و حالت تهوع داشته باشید. این علائم معمولا طی چند ساعت برطرف می‌شوند. اگر موقع بازگشت به خانه متوجه درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق ماده حاجب شدید ، به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر داروی آرام‌بخش دریافت کرده باشید، باید تا زمانی‌که اثرات آن از بین برود استراحت کنید. همچنین از رانندگی کردن اجتناب کنید.
مایعات زیادی بنوشید. این کار به دفع ماده حاجب از بدن کمک میکند.
در چه مواردی ام آرای قلب شما کنسل میشود؟
- در بیمارانی کراتینین انها بالا و GFR پایینی دارند ( کلیه‌های شما باید توانایی دفع ماده کنتراست را از سیستم بدن شما داشته باشد)
- بیماران با آریتمی شدید
- بیمارانی که کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته) شدید دارند
- در صورت داشتن پیس میکر هایی که با ام آرآی سازگار نیستند . در مواردی هم ممکن است با ام آرآی سازگار باشد اما آرتیفکت داشته باشد که آزمون کنسل میشود
- در مورد خانم‌های باردار در صورت اجازه پزشک متخصص بخش.
ام آر آی قلب برای کودکان و مادران باردار
- در مورد انجام این روش در دوران بارداری، باید امنیت جنین درنظر گرفته شود. به‌طورکلی تنها در موارد ضروری که فایده آزمایش برای مادر بیشتر از خطر ام آر آی برای جنین باشد، ام آر آی در دوران بارداری انجام میشود.
- با این وجود تصمیم‌گیری نهایی باید توسط یک تیم پزشکی متخصص شامل پزشک متخصص قلب و متخصص زنان انجام شود تا با توجه به شرایط خاص بیمار، فواید و خطرات مرتبط با ام آر آی قلب را ارزیابی کنند.
- در مورد کودکان، ازآنجاکه آنها ممکن است نتوانند به مدت طولانی بی‌حرکت بمانند، بسته به سن کودک، ممکن است نیاز باشد آرام‌بخش‌های خفیف یا بیهوشی کامل بکار گرفته شود. بیهوشی نیازمند ناشتایی است. نوزادان شیرخواره حداقل 4 ساعت و نوزادانی که غذا هم میخورند وکودکان حداقل 6 ساعت باید ناشتا باشند. پس از بیهوشی باید تا دوساعت در بخش تحت مراقبت باشند تا اثر داروی بیهوشی برطرف شود. والدین می‌توانند همراه کودک باشند تا او را آرام کنند.
تفسیر جواب ام آرآی قلب
نتایج ام آر آی قلب توسط یک رادیولوژیست با گرایش قلب یا کاردیولوژیست با گرایش تصویربرداری با بررسی تصاویر تفسیر میشود. نتایج معمولاً طی چند روز حاضر میشود و پزشک شما نتایج را در ملاقات بعدی توضیح خواهد داد. در صورتی که نتایج غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است دارو تجویز کند یا گزینه‌های جراحی و درمانی را برای شما توضیح دهد.
ام آر آی قلب با ارائه تصاویر دقیق و با جزئیات بالا از قلب، به پزشکان کمک میکند تا انواع بیماری‌های قلبی – عروقی از جمله نارسایی قلبی، آریتمی‌ها، بیماری‌های دریچه‌ای و مشکلات عروق کرونر را تشخیص دهند. همچنین این روش، می‌تواند نقش مهمی در برنامه‌ریزی درمان‌ها و اعمال جراحی ایفا کند.
شما می توانید انجام ام آر آی قلب خود را، زیر نظر بهترین متخصصان و با جدیدترین تجهیزات در انستیتو آموزشی ،تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی انجام دهید.
Reference:
www.Cardiacmri.com
www.hopkinsmedicine.org
Cardiac MRI (radiologyinfo.org)